MSZA ZA MIASTO ARRAS

MSZA ZA MIASTO ARRAS

listopad 2019

WL4, Stocznia Cesarska

wróć wróć

Szczegóły wydarzenia

MSZA ZA MIASTO ARRAS 

(druga część tryptyku o odpowiedzialności obywatelskiej)

 

        Upatruje się wyniku wyborów jako zbiorowego szaleństwa, przekupstwa obietnicami wyborczymi, pieniędzmi. Ta lepsza część, będzie zastanawiała się dlaczego tak zagłosowała połowa społeczeństwa. Jesteśmy humanistami; postczłowiek, postnarodowiec broni własnej wolności. Uzbroił się w ideały – wolny wybór. Wolny wybór drogi życia, zajęcia, otoczenia, płci, orientacji. Tego zawsze będziemy bronić. To wynika z naszej Tradycji, tradycji demokracji wyprowadzonej z antyku Greków i Rzymian. Stoi za nami wykształcenie, wielojęzyczność, znajomość świata. Po drugiej stronie mamy miraż zagrożenia. Kiboli, narodowców, ksenofobów, rasistów. Kurtyna wodna jest tu mirażem, prawdziwy obraz wyłania się tam gdzie możemy stanąć i go zniwelować, na posadzce - ale wymaga to interakcji, działania grupowego i relacji twarzą  w twarz.

        Więc, staram się postawić tezę odwrotną. Nie istnieją dwie strony. Są tylko ludzie, którzy lepiej trafili. Ponad 200 lat temu Staszic pisał: „Nikt nie rodzi się ani z przywilejem nieoddzielnym próżnowania i bogactwa, ani z przeznaczeniem nieodmiennym pracy i ubóstwa. Nikt nie rodzi się z znamieniem poddaństwa, niepoczciwości, wzgardy i wstydu odebranego życia, jako nikt nie rodzi się z przywilejem szlachetności, panowania, szacunku i honoru. Tylko użyteczność stanowi między ludźmi różność.” Czyli ten miraż stworzyliśmy sami. Inteligencja nie idzie w parze z odpowiedzialnością. Tworząc kolaże tęczy napełniam je obrazem życia jaki nieświadomie tworzymy, obrazami życia z naszych profili społecznościowych. Gdy się tak bliżej przyjrzeć nie bronimy wolności, ideałów demokracji, konstytucji. W tym poszukiwaniu zobaczyłem dwie rzeczy. Lubimy nabijać się z Adriana, biskupa, tego czy innego posła; zżymamy się na głupotę, pytamy jak to możliwe? W kontrze lubimy pokazywać jak trzeba żyć. Dokąd pojechać, co zjeść. Jakie mamy fajne dzieci, przyjaciół, domy i hobby. Ta konstytucja, demokracja i prawa człowieka to ideał na sztandar, bo coś musi jednoczyć. Nikt przecież nie powie, że broni swojego stylu życia… Chcemy Szwecji, ale bez podatków; Francji, ale bez Muzułmanów i sztuki i Niemiec, ale bez pracy. To jacy jesteśmy wspaniali rozumie się samo przez się. I chcemy tego zrozumienia, ale bez edukacji, bez dialogu, bez komunikacji. Miarą sukcesu nie jest praca, współuczestnictwo i współistnienie. Jest nią urlop, auto, dom i dziecko na studiach w Bostonie. 

        Nie ma kontry, nie ma drugiej strony. Chcemy ją widzieć i ją tworzymy – dla siebie, żeby jeszcze bardziej poczuć się dobrze. Gdy o tym piszemy, to w naszych gazetach, na naszych kontach, dla nas samych.  Piszemy wzniośle, dobrym językiem, analizujemy – dla siebie, dla znajomych. Te teksty nigdzie nie dotrą, nikogo nie przekonają. Są dla nas, tworzą miraż – złego. Złego, który przychodzi zabrać nam co nasze, dybie na nasze wartości, ideały Europy, humanizmu, wolności. Czy naprawdę tego się boimy? Że zabierze nam nasze ideały? A może samochody, może podniesie podatki, podważy nasz styl życia? To styl życia jest tu świętością, bogiem, papieżem i czym tam jeszcze. Pokazujemy te wszystkie rzeczy tym drugim, bez komentarza i refleksji. A skoro oni ich nie mają, a my tak, jak to się stało? Kto jest złodziejem? Ciągłość czy przerwanie? Czy proces porzucania społeczeństwa przez liderów jest w naszej naturze, czy może jest fenomenem pokolenia.  Niektórzy zobaczą w tym procesie brak wzorców, sugerują, że nastąpiła przemiana społeczna, że Niemcy, że Rosjanie, że komuniści.

        Zamknęliśmy lwy w rezerwatach i klatkach, ale one czasami wychodzą z areny i kogoś zjadają. Nawet jeśli nie jak lwy, to jak Indianie i Aborygeni. Można ich usunąć, zabić, odebrać domy. Ale wrócą z zaświatów odebrać dług - wyrzutu sumienia. Nie można najadać się do syta w towarzystwie ludzi głodnych i mówić, że głód jest ich winą, bo mieli równe szanse. 

A może można, trzeba tylko wstawić pancerne szyby do auta i kupić broń.

 

Wybrane cytaty z książki “Msza za miasto Arras” Andrzeja Szczypiorskiego

(czytanie performatywne w trakcie wernisażu, czytał Jarosław Tyrański)

CYTAT 1: Więc jak powiadam najpierw zapanowała osobliwa równość, niepozbawiona dzikości i szaleństw… Ktoś porwał za sobą tłum do klasztoru Dominikanów, gdzie przez wieki gromadzono uczone księgi. Nie wiedzieć czemu, tłum uczynił z pergaminów olbrzymi stos i podpalił je, a gdy płomienie strzeliły w górę – ludzie ujęli się pod ręce i tańczyli w blasku ognia i kłębach dymu, aż do późnej nocy. Niszczyli wszystko co nie było zdatne do jedzenia. Nastał czas nowych wartości dla miasta i – dalibóg – wydawać się mogło, że przy całym nieszczęściu i goryczy, ludzie oddychali swobodniej. Nagle niemal wszyscy bez wyjątku odczuli swoje poprzednie życie jako obarczone mnóstwem zbytecznych dziwactw i urojeń. […] Zwątpiwszy w zasady, rychło też zwątpili w Boga. Z każdym dniem stawał się mniej potrzebny, bowiem odszedł z Arras, wydając je na łup zgłodniałych obywateli. I oto nasze ciała, umierające, wychudzone z głodu, rozpalone zarazą -nabrały najwyższego znaczenia. Nic poza ciałem nie przedstawiało wartości i nic nie było bardziej godne tkliwości. Zdarzyło się, że ci, którzy byli grubsi od innych – doznawali osobliwej rozkoszy i cieszyli się szacunkiem, który był niemal równy czci. Ale nie trwało to długo, bowiem właśnie obarczeni tłuszczem pierwsi poszli pod nóż… Strąceni z ołtarzy powędrowali na stoły. Zaczęła się tyrania chudych i żylastych. Wybuchł straszliwy terror, a dzikość dosięgła szczytu.

CYTAT 2:  Po cóż nam obcy?! Potrzebni są tylko na tyle, abyśmy mogli dać wyraz negacji. Wszystko co czynimy jest bowiem negacją. Każdy z nas przeczy, że jest sobą. Być sobą – znaczy wołać nieustannie, że się nie jest kim innym. Prawdę mówiąc, gdyby tu zjechał książę, jedyną drogą do urzeczywistnienia naszej tożsamości byłoby nieuleganie mu! Skąd zatem bierze się w nas przekonanie, że wiara i sprawiedliwość księcia są lepsze od naszej wiary i sprawiedliwości. Ale nawet jeśli są lepsze – nie są nasze! A skoro nie są nasze, nie mogą stanowić naszej wiary i sprawiedliwości. Obracają się w swoje zaprzeczenie, stają się zwątpieniem i niegodziwością. Jeśli tu przybędzie Dawid i odprawi sądy, Arras utraci siebie. Wracając ku Gandawie, książę weźmie ze sobą wszystko, co stanowi  o naszym istnieniu. My zaś pozostaniemy w sieci wahań, nieprawości i zła, nawet jeśli niektórzy będą trwać w złudzeniu, że umocniła ich prawość i wiara księcia. Powiadam wam raz jeszcze, że kto wyzbywa się swoich praw i ceduje swoją wiarę na obcych, powierzając im poszukiwanie Boga – ten wyrzeka się zbawienia…

CYTAT 3:  Doprawdy Albert zasłużył sobie na zbawienie wieczne. Jeśli nie uczynkami, to bez wątpienia chytrością. Bo przecież osiągnął rzecz, o jakiej marzą wszyscy władcy. Cedując część władzy na prosty lud – zdobył władzę niepodzielną. Dzieląc ją z głupcami – zatrzymał w całości dla siebie! To nie udało się nawet księciu Dawidowi, ale może dlatego, że książę, lekceważąc wszystko, także i własną władzę lekceważy…

CYTAT 4:  To nie Arras było winne, lecz Bóg! „Jezu Chryste – wołałem, a łzy ciekły mi z oczu. Oszczędź to miasto. Nie zsyłaj na Arras wielkiej trwogi wymierzania sprawiedliwości, bowiem nic nie jest równie straszne jak sądzenie. Pozwól temu miastu jak dawniej tkać obrazy, hodować trzody i ufać w zbawienie. Jeśli wejdą na tę ulicę, na której rozpalają stosy, ogień strawi wszystkich, bowiem poszukiwanie usprawiedliwień jest żądzą potężniejszą niżeli pragnienie kobiety. Chrystusie zachowaj miasto Arras… Chyba, że chcesz je uczynić ofiarą swojej odrazy dla rodzaju ludzkiego. Lecz czyż w takim razie nie ma innych ludów, miast i krajów, stokroć bardziej niegodziwych?” Wtedy zdawało mi się, że Bóg powiedział bardzo cicho i łagodnie, jakby mówił do kapryśnego dziecka: „Gdzież pewność, że Sodoma była niegodziwa? Żył tam przecie sprawiedliwy Lot…”.

CYTAT 5:  Być sobą znaczy nie być kimś innym. I to wszystko. Ale nie być kimś innym można tylko pośród innych. Oto dlaczego zasiadałem w Radzie i pozostałem w Arras. No, to prawda, lecz tylko częściowa. Bo kiedy mnie usunięto, zrozumiałem, że nie jestem bez winy. Janie, mówiłem sobie, czemuś nie bronił Fariasa de Saxe? Ponieważ nie zasługiwał na obronę, odpowiadałem natychmiast. Nie umiał cenić swojego życia, a zatem dobrze się stało, że zginął! Ale zaraz nowa myśl mnie trapiła. Jeśli tamci byli za straceniem Fariasa de Saxe, należało się temu przeciwstawić, aby pozostać kim innym. Pragnienie jednomyślności – odpowiadałem wtedy- wydaje się silniejsze niż pragnienie prawdy. Bo nie z prawdy czerpiemy poczucie naszego bezpieczeństwa, ale ze wspólnoty. Arras jest tym, co nas łączyna dobre i złe. I nic poza Arras nie posiadamy. A wiara? – pytałem trwożnie. Wiara – odpowiadałem natychmiast – jest ziarnem, gdy Arras jest glebą. Bez tego miasta szyderczy wiatr rozwieje naszą wiarę po obcych polach – i staniemy się żebrakami u zatrzaśniętych wrót świątyni.

 

Realizacja materiałów graficznych – Tomasz Halski 

Dokumentacja zdjęciowa: Dominik Kulaszewicz

Kopia rzeźby Wenus - Czesław Fankidejski 

Zdjęcie Wenus – Jarosław Bartołowicz

wernisaż wystawy: 16.11.2019.

Zapisz się - newsletter